بسم‌الله الرحمن الرحیم. در جلسه بیستم سلسله مباحث «سنن الهی»، موضوع «سنن مرتبط با اجابت دعا» بررسی می‌شود. هدف این جلسه تکرار مباحث عمومی دعا و شرایط استجابت نیست، بلکه مرور نگاه قرآن به رابطه بنده و خدا و قوانین الهیِ حاکم بر اجابت خواسته‌هاست؛ قوانینی که مانند آیین‌نامه‌ای دقیق، مسیر زندگی را برای انسان روشن می‌کنند.

نزدیکی خدا و شنیده شدن دعا

قرآن با صراحت می‌فرماید: «فَاِنّی قَریب»؛

یعنی خداوند از ما دور نیست، بلکه همراه و نزدیک است. دعای بندگان را می‌شنود و به آن پاسخ می‌دهد، اما این اجابت بر پایه‌ٔ «قانون» و «حکمت» صورت می‌گیرد. ایمان، پذیرش دعوت الهی، شناخت جایگاه خود، توبه و درک محدودیت‌های انسانی، همگی از عوامل مؤثر در استجابت‌اند. انسان باید بداند که مانند کودکی است که بسیاری از تبعات خواسته‌هایش را درک نمی‌کند و خداوند، به‌عنوان مربی کامل، به نفع بنده تصمیم می‌گیرد.

نقش مصالح عمومی در اجابت دعا

بسیاری از دعاها تنها به فرد مربوط نیست و برای تحقق آن‌ها باید چرخه‌های بزرگ‌تری در جامعه دگرگون شود. انسان معمولاً خواسته‌ها را فقط از زاویه خودش می‌بیند؛ در حالی که خداوند خیر میلیون‌ها انسان را یکجا مدیریت می‌کند. گاهی مسئله‌ای که ما خیر می‌پنداریم، در آینده می‌تواند برایمان ضرر یا حتی تباهی به همراه داشته باشد. بنابراین، بخشی از اجابت‌ها یا به‌صورت «نوع دیگر»، یا در «آخرت» تحقق می‌یابد؛ جایی که انسان تازه می‌فهمد بسیاری از ندادن‌ها، بهترین دادن‌ها بوده است.

دعاهایی که در وفور نعمت اثر می‌گذارند

قرآن تأکید می‌کند دعاهایی که در هنگام برخورداری و رفاه ادا می‌شوند، تأثیر ویژه‌ای دارند. کسی که در سفره‌ٔ پر نعمت نیز به فقرا، مریضان و نیازمندان فکر می‌کند، در هنگامی که خودش دچار سختی شود، زودتر مورد لطف الهی قرار می‌گیرد. این دعاهای مستمر و با نیت خیر، رابطه بنده با خدا را تقویت می‌کند.

نعمت‌ها، شکر و کفران

قرآن می‌فرماید: «وَإِن تَشكُرُوا أَزِیدَنَّكُم».

هر نعمتی از جانب خداست و شکر واقعی سبب افزایش آن می‌شود. کفران نعمت نیز موجب کاهش برکت و حتی آغاز نوعی عذاب می‌گردد. گردش نعمت، بخشش و جلوگیری از انحصار، از سنت‌های مهم خداوند است؛ نعمتی که حبس شود، معمولاً دوام نمی‌آورد.

سنت امدادهای الهی

خداوند هم به‌خواهان دنیا و هم به‌خواهان آخرت عطا می‌کند. اما کسی که تنها دنیا را هدف قرار دهد، در نهایت گرفتار حسرت می‌شود؛ زیرا این دنیا مرحله‌ای گذراست. در مقابل، کسی که آخرت را بخواهد و برای آن تلاش کند، امداد الهی به شکل «پربرکت» شامل حالش می‌شود.

برای مطالعه سایر جلسات، از پلی‌لیست کامل جلسات استفاده کنید و برای منابع تکمیلی، صفحه مربوط به این موضوع در سایت مصاف مناسب است.

ضمن احترام تایم های ارائه شده در پایین ممکن است حدودی باشد صرفا جهت اینکه با سرفصل‌های این جلسه آشنا شوید ارائه شده است.

user picture

اجابت دعا به ایمان، پذیرش دعوت الهی، رعایت شرایط اخلاقی، شناخت مصالح واقعی و خواستن صحیح بستگی دارد.
زیرا ممکن است خواسته ما با حکمت الهی یا مصالح جمعی سازگار نباشد و شکل برآورده شدن آن تغییر کند.
بله؛ دعاهای خیرخواهانه در زمان نعمت، نشانه بی‌نیازی از خودخواهی است و آثار قوی‌تری دارد.
بی‌توجهی، مصرف نادرست یا انحصار نعمت، جریان آن را متوقف می‌کند و مانع افزایش آن می‌شود.
با نیت پاک، طلب خیر، تلاش همراه با ایمان، و انتخاب آخرت به‌عنوان مقصد اصلی.
تصویر صوت